Teks:  Eksodus 20:7

Dit is ‘n gebod waarmee ‘n mens eintlik grootgeword het, wat as ‘n ware by jou ingeprent is  met die duidelike opdrag : jy mag nie dit doen nie, jy mag  die Naam van die Here nie ydelik gebruik of  misbruik nie.  Dit is darem baie erg as dit gebeur. Ons het grootgeword dat daar niks erger kan wees nie. Baie dinge kan jou vergeef word, maar nie dit nie.  

Nou is dit ook heeltemal verstaanbaar dat mense so sou voel;  as mense sou dink dit kan nie gebeur nie, want daardeur laster jy eintlik die Here self. Hulle het dan eintlik die regte aanvoeling gehad, want vir Israel was God se Naam geassosieer met God self.  As jy oor die  Here se naam gepraat het, het jy eintlik oor God self gepraat.  Hy was Sy Naam.  Tussen God se Naam en God self was daar ‘n onverbreekbare band.  As Jesus bv Sy dissipels leer om te bid en te bid:  "laat U Naam geheilig word", dan bedoel Hy dat dat die Here self geheilig moet word.  Dat Hy self geëer en  gerespekteer moet word vir wie Hy is.  Om die Naam van die Here te misbruik, is om God self te misbruik.  As God bv  met Moses praat in die brandende doringbos, dan vra Moses na die Here se Naam.  Die antwoord van die Here is dan soos volg na aanleiding van Eks 3:14: "Ek is wat Ek is." Ook vertaal met: Ek sal wees wat Ek sal wees.  Daarmee sê die Here aan Moses dat Hy in hulle midde sal wees tydens hulle tog deur die woestyn.

Wanneer God gevra word na Sy Naam, dan kom die antwoord daarop neer: Ek is by julle.  Die punt is as dit gaan oor God se Naam, dan gaan dit oor God self.  Vandaar die erns van die gebod om nie die Naam van die Here ydelik te gebuik of te misbruik nie. Want daardeur word die Here se eer of Sy heiligheid aangetas.   Geen wonder dat die gebod eindig dat iemand wat dit sou doen gestraf sal word nie, want die Here sal die een een wat Sy Naam misbruik nie ongestraf laat bly nie. In daardie tye was dit die doodstraf.    Lees in hierdie verband Lev 24:16: “Wie die Naam van die Here oneerbiedig gebruik, moet die doodstraf kry.” So ernstig was hierdie gebod.  Maar waarop kom dit neer? Waneer misbruik ‘n mens die Naam van die Here?  Wanneer word die Naam van die Here ydelik gebruik ?

Laat ons kyk na die uiteensetting van die HK. Wat eis die derde gebod?  En dan die antwoord?   "Ons mag die Naam van God nie laster of misbruik nie" en  "deur te vloek, deur ‘n valse eed of deur onnodig te sweer" Verder mag ons nie deur stil te  bly of dit toe te laat ons aan sulke verskriklike sondes skuldig maak nie.  Kortom, ons mag die Naam van God nie anders as met vrees en eerbied gebruik nie, sodat Hy deur ons reg bely, aangeroep  en in al ons woorde en werke geprys word.

Waarop kom dit neer?  Deur eerstens nie  te vloek. As ons daaraan gedink het dat jy die Here se Naam nie as ‘n soort stopwoord mag gebruik nie, dan het ons dit goed verstaan, bv O. . .  Ek het grootgeword met die gedagte dat jy nie eens woorde mag gebruik wat dalk net te naby klink aan die Here se Naam soos, o heerlik, jinne.  Dit is verskriklik. Mense doen dit en hoor nie eens as hulle dit doen nie. ‘n Mens vra jouself af wat moet jy doen as mense dit doen. Moet jy met hulle praat? Sommige kan dit nie hou nie en praat met ander daaroor. Maar dit is wat dit is…deur te vloek . . . Maar dan is dit ook so verstaan as dat jy nie ‘n valse eed mag aflê nie. Dit is soos om te sê so waar as die Here leef en dan eintlik te lieg. Om so die Here se Naam  te misbruik vir jou eie doeleindes met die hoop dat mense jou sal glo. Deur die jare is  baie meer as net vloek die Naam van die Here so misbruik. Hoeveel dinge is al aangepak in die Naam van die Here, dan was dit al die tyd maar net met die oog op eie belang. Dit is soos iemand skrywe: Ons dek ons idees en handelinge met die Naam van God.  Ons reken dat God sonder meer aan ons kant is, dat ons optrede en denke deur die Naam van God gesanksioneer word en dat die ander hierdie sanksie ontbreek.  Dit doen ons in die huwelik, in ons menseverhoudings, in ons teologie en godsdiens. Voorbeelde soos dié kan vermenigvuldig word.  Dink aan  enkeles bv  die godsdiensoorloë,  ek dink aan die bloed wat gevloei het tussen gelowiges bv die Katolieke en die Protestante in Ierland,  die kruistogte,  die onreg van apartheid ook in die Naam van die Here. Ek lees iemand sê daaroor hierdie gebod is in die besonder bedoel vir die vromes. Dit is juis die gebod vir die binnekring, in die hart van die kerk, vir die dominees en die sendelinge, vir die ouderlinge en diakens, ja vir elke lidmaat wat geroep is om in die breë samehange van die samelewing te beweeg, mense deur wie die Naam van die Here dikwels gebruik en helaas misbruik word.   ‘n Mens kan die Naam van die Here erger misbruik in die kring van die heiliges as in die kring van die spotters.  En dan voeg die Hk by: “Verder mag ons nie deur stil te bly of dit toe te laat, ons aan sulke verskriklike sondes skuldig maak nie.”   Lyk asof as dit gebeur en jy bly daaroor stil en  jy sê niks dan is jy self skuldig aan die misbruik van die Here se Naam. .Hoe baie het dit dit dalk nie al gebeur dat iemand vloek, of die Naam van die Here misbruik deur vals op te tree nie. Dan word daaroor geswyg. Op hierdie punt skud ek ook maar net  net my kop…skuldig . . .hoe baie kere  het ek ook maar stilgebly. Maar die punt weereens . . . so ernstig is dit . . .

Ek lees iewers iemand vra: Moet ons dan nie maar eerder ophou om die Naam van die Here te gebruik nie? Miskien is dit nie so ‘n slegte idée nie.  Die profeet sê mos in Hab 2:20: “Die Here is in sy heilige tempel, almal op aarde moet in sy teenwoordigheid stil wees.”  Miskien moet ons stil word en hoor hoe die engele God se Naam met ontsag uitroep:  Heilig , heilig , heilig is die Here God die Almagtige en daaruit leer.

Maar die derde gebod is nie ‘n swyggebod nie.  Nee,  sê die HK ons moet Sy naam so reg gebruik, reg aanroep en in al ons woorde en werke reg gebruik.   Dit is dan ook die bedoeling van hierdie gebod dat ons ons sal verbly in die Here, dat ons Sy  Naam sal grootmaak en sal verheerlik. Ons doen dit deur die Here te aanbid met gebed en sang, en deur te getuig en so te lewe dat Sy Nam verheerlik word daardeur.  Die  apostel vlgs Handelinge sê: “daar is geen ander Naam op die aarde aan die mense gegee waardeur God wil dat  ons verlos moet word nie”.  Nee,  die Naam moet net reg gebruik word: met ontsag, met eerbied. Die  HK antwoord by die vraag wat word bedoel met die bede laat U Naam geheilig word “gee allereers dat ons U reg ken en dat ons U heilig, roem en prys in al u werke waarin u almag, wysheid, goedheid, geregtigheid, barmartigheid en waarheid so skitter . . .gee verder dat ons ons  hele lewe, gedagtes, woorde en werke daarop sal rig  dat U Naam nie om ons ontwil gelaster word nie, maar geëer en geprys word. 

Ons moet die Naam van die Here met absolute eerbied en ontsag hanteer, want die verskriklike moontlikheid bestaan nie alleen dat ons dit nie doen nie, maar dat deur ons optrede die Naam van die Here belaster. Ons eie optrede moet ‘n getuienis wees teenoor ander wil hierdie gebod eintlik ook sê. Dat ons U Naam nie om ons ontwil gelaster word nie, maar geëer en geprys word.   Ek lees in Esegiël 36:20 die volgende woorde: “En toe hulle daar by die ander nasies kom, het hulle My heilige Naam oneer aangedoen toe die mense van hulle sê: ‘Maar dit is mos die volk van die Here hierdie, hulle kom uit sy land.’  Ek is begaan oor My heilige Naam wat oneer aangedoen word deur Israel onder die nasies waar hulle gekom het.” en v 22 . . .die eer van Sy Naam . . .

Ja,  die gebod kom van kleinsaf met ons.  Ons moet die erns daarvan opnuut besef.